سرطان تیروئید چیست ؟
سرطان تیروئید، نوعی از سرطان است که در بافتهای تیروئید، یک غده کوچک واقع در پشت گردن، شکل میگیرد. تیروئید مسئول تولید هورمونهای تیروئید است که برای کنترل فعالیت های بدنی مانند متابولیسم، رشد و توسعه سلولی، فعالیت عصبی و گرمای بدن مهم هستند. سرطان تیروئید ممکن است از سلولهای تیروئیدی که به طور طبیعی رشد و تقسیم میشوند، شکل بگیرد و میتواند به دلیل عوامل ژنتیکی، محیطی و مصرف برخی داروها رخ دهد. اغلب این نوع سرطان به صورت تودهای کوچک شروع میشود و ممکن است به سرعت به سایر بخشهای تیروئید و نیز به سایر بخشهای بدن گسترش یابد. علائم سرطان تیروئید شامل افزایش حجم تیروئید، تورم در گردن، سختی در بلعیدن، سر درد، تنگی نفس، سرماخوردگی و خستگی میباشد. در صورت مشاهده هر یک از این علائم، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.( کلینیک تخصصی درمان عروقی, تروما و اندوواسکولار, سرطان تیروئید چیست ؟ )
چگونه سرطان تیروئید تشخیص داده میشود؟
تشخیص سرطان تیروئید به وسیله معاینه فیزیکی، آزمایشات خون، تصویربرداری و بیوپسی صورت میگیرد. در ادامه توضیحاتی در مورد این روشها آمده است :
- معاینه فیزیکی : پزشک با احساس و مشاهده گردن بیمار، به دنبال هرگونه تورم، تغییر حجم یا شکل تیروئید میگردد.
- آزمایشات خون : معمولاً سطح هورمونهای تیروئید (T3 و T4) و هورمون محرک تیروئید (TSH) در بیماران مبتلا به سرطان تیروئید تغییر میکند. بنابراین، آزمایش خون میتواند به پزشک کمک کند تا تشخیص سرطان تیروئید را تأیید یا رد کند.
- تصویربرداری : انواع مختلفی از تصویربرداری مانند سونوگرافی، توموگرافی کامپیوتری (CT اسکن) و مغناطیسی (MRI) میتوانند بافت تیروئید را تصویربرداری کنند و به پزشک کمک کنند تا تودههای سرطانی را تشخیص دهد.
- بیوپسی : در برخی موارد، برای تشخیص سرطان تیروئید، بیوپسی صورت میگیرد. در این روش، با استفاده از سوزن، یک نمونه از بافت تیروئید گرفته میشود و سپس تحت میکروسکوپ بررسی میشود.
در صورتی که پزشک شک داشته باشد که توده یا تغییرات ناشی از سرطان تیروئید است، ممکن است بیمار به جراحی ارجاع شود تا نمونه گیری بافت تیروئید و بررسی بیشتر انجام شود.
( کلینیک تخصصی درمان عروقی, تروما و اندوواسکولار, سرطان تیروئید چیست ؟ )
آیا برای تشخیص سرطان تیروئید نیاز به جراحی هست؟
نه، برای تشخیص سرطان تیروئید نیاز به جراحی نیست، اما در برخی موارد، پزشک ممکن است برای تشخیص صحیح و درمان سرطان تیروئید، بیمار را به جراحی ارجاع دهد.
جراحی برای برداشتن نمونه از بافت تیروئید برای بررسی تحت میکروسکوپ معمولاً به عنوان بخشی از فرآیند تشخیص استفاده میشود. اگر بیمار به سرطان تیروئید مبتلا باشد، جراحی ممکن است برای برداشتن توده سرطانی و تأیید تشخیص استفاده شود.
در برخی موارد، جراحی همچنین به عنوان درمان اولیه برای سرطان تیروئید استفاده میشود. به عنوان مثال، در بیمارانی که توده سرطانی بزرگی دارند یا سرطان به بخشهای دیگری از بدن گسترش یافته است، جراحی ممکن است به عنوان درمان اولیه مورد استفاده قرار گیرد.
به هر حال، تصمیم نهایی در مورد نیاز به جراحی برای تشخیص یا درمان سرطان تیروئید، باید توسط پزشک معالج بر اساس شرایط بیمار و نتایج آزمایشها و تصویربرداریها گرفته شود.
آیا عوامل ژنتیکی در این بیماری تاثییر دارند ؟
بله، عوامل ژنتیکی میتوانند در بروز سرطان تیروئید تاثیر داشته باشند. در بیشتر موارد، سرطان تیروئید ناشی از تغییرات در ژنهای خاصی است که به عنوان جهشهای ژنتیکی شناخته میشوند. این جهشها ممکن است به صورت وراثتی از نسل به نسل منتقل شوند یا در طول عمر به دلیل عوامل محیطی مانند ترکیبی از ژنتیک و عوامل خارجی شکل گیرند.
انواع مختلفی از جهشهای ژنتیکی در سرطان تیروئید شناخته شدهاند، اما بیشترین تأثیر را جهشهای در ژن RET و BRAF دارند. جهشهای RET در بیماران با سرطان تیروئید خانوادگی دیده میشوند و معمولاً به صورت وراثتی به نسل بعدی منتقل میشوند. در مقابل، جهشهای BRAF در بیماران با سرطان تیروئید ناشی از عوامل محیطی مانند تابش ایکس وجود دارد.
به عنوان یکی از عوامل خطر برای سرطان تیروئید، افرادی که در خانوادهشان بیماری سرطان تیروئید وجود دارد، باید بیشتر دقت کنند و بهتر است با پزشک خود مشاوره کنند. افرادی که جهشهای ژنتیکی خاصی دارند، ممکن است بیشتر در معرض خطر سرطان تیروئید باشند و نیاز به مانیتورینگ بیشتر داشته باشند.
( کلینیک تخصصی درمان عروقی, تروما و اندوواسکولار, سرطان تیروئید چیست ؟ )
علائم سرطان تیروئید چیست ؟
سرطان تیروئید در مراحل اولیه ممکن است هیچ علامت و نشانهای نداشته باشد و یا علائم بسیار ضعیف و نامشخصی داشته باشد. اما در برخی موارد، سرطان تیروئید میتواند با علائم و نشانههای زیر همراه باشد :
- تورم گردن : یکی از علائم اصلی سرطان تیروئید، تورم یا تغییر حجم گردن است. این تورم معمولاً در منطقه تیروئید و در برخی موارد به سایر مناطق گردن گسترش مییابد.
- گرفتگی و درد گلو : بیماران مبتلا به سرطان تیروئید ممکن است احساس گرفتگی و درد گلو داشته باشند که ممکن است با بلعیدن یا صحبت کردن بدتر شود.
- سختی در بلعیدن : سرطان تیروئید ممکن است باعث شود که بیماران سختی در بلعیدن داشته باشند.
- تنگی نفس : سرطان تیروئید میتواند باعث تنگی نفس و احساس خفگی شود.
- تغییرات صدا : سرطان تیروئید ممکن است باعث تغییر صدای بیمار شود.
- خستگی : بیماران مبتلا به سرطان تیروئید ممکن است احساس خستگی و ضعف عمومی داشته باشند.
- افزایش وزن یا کاهش وزن : تغییرات در وزن بدن نیز ممکن است یکی از علائم سرطان تیروئید باشد.
انواع سرطان تیروئید کدامند ؟
سرطان تیروئید به چندین نوع تقسیم میشود، که شامل موارد زیر میشود :
- سرطان تیروئید پapillary : این نوع سرطان تیروئید بیشترین تعداد موارد را شامل میشود و حدود 80٪ از تمام سرطانهای تیروئید را شامل میشود. این نوع سرطان تیروئید معمولاً به خوبی پاسخ به درمان دارد و در بیشتر موارد قابل درمان است.
- سرطان تیروئید فولیکولار : این نوع سرطان تیروئید حدود 10٪ از تمام سرطانهای تیروئید را شامل میشود. این نوع سرطان تیروئید نیز به خوبی پاسخ به درمان دارد.
- سرطان تیروئید Hürthle cell : این نوع سرطان تیروئید نادرتر به دلیل شکل غیرعادی سلولهای تیروئید است.
- سرطان تیروئید میزانی : این نوع سرطان تیروئید نادرترین نوع سرطان تیروئید است و حدود 1٪ از تمام سرطانهای تیروئید را شامل میشود.
- سرطان تیروئید آناپلاستیک : این نوع سرطان تیروئید بسیار نادر است و اغلب در بیماران مسن و یا در مراحل پیشرفته سرطان تیروئید دیده میشود.
علاوه بر این، تودههای خوشخیم تیروئید نیز وجود دارند که به عنوان نوع دیگری از مشکلات تیروئید شناخته میشوند. به هر حال، تشخیص نوع دقیق سرطان تیروئید بسیار مهم است، زیرا نوع سرطان تیروئید و مراحل آن برای درمان و پیشبینی نتایج مهم هستند.
( کلینیک تخصصی درمان عروقی, تروما و اندوواسکولار, سرطان تیروئید چیست ؟ )
مراحل درمان سرطان تیروئید چیست؟
مراحل درمان سرطان تیروئید به طور کلی با توجه به نوع سرطان، اندازه و مرحله پیشرفت آن، و وضعیت سلامتی بیمار تعیین میشود. درمان سرطان تیروئید ممکن است شامل یک یا ترکیبی از روشهای زیر باشد :
- جراحی : جراحی برای بیشتر بیماران با سرطان تیروئید به عنوان درمان اولیه استفاده میشود. در برخی موارد، جراحی تیروئید (تیروئیدکتومی) ممکن است باعث حذف کامل تیروئید شود. در بعضی موارد، بخشی از تیروئید حفظ میشود. همچنین، در بعضی موارد، لنفگردهای گردن نیز برای بررسی بیشتر حذف میشوند.
- درمان با رادیوایزوتوپ : بعد از جراحی، در برخی موارد، بیماران به درمان با رادیوایزوتوپ (تراپی رادیواکتیو) نیاز دارند. در این روش، یک ماده رادیواکتیو به بدن بیمار تزریق میشود، که به تیروئید و سایر بافتهای تحت تأثیر سرطان میرسد و باعث از بین رفتن سلولهای سرطانی میشود.
- درمان با هورمون تیروئید : بعد از جراحی، بسیاری از بیماران نیاز به درمان با هورمون تیروئید (تیروکسین) دارند. این دارو به عنوان جایگزین تیروئید بیمار مصرف میشود و به کنترل سطح هورمون تیروئید در بدن کمک میکند.
- درمان شیمی درمانی : در برخی موارد، سرطان تیروئید ممکن است در مراحل پیشرفته باشد و به درمان با شیمی درمانی نیاز داشته باشد. در این روش، داروهای شیمی درمانی به بدن بیمار تزریق میشود تا سلولهای سرطانی را از بین ببرند.
آیا درمان سرطان تیروئید میتواند عوارض جانبی داشته باشد؟
بله، درمان سرطان تیروئید ممکن است عوارض جانبی داشته باشد. این عوارض جانبی ممکن است با نوع درمان و وضعیت بالینی بیمار متفاوت باشند. بعضی از عوارض جانبی درمان سرطان تیروئید شامل موارد زیر میشوند :
- عوارض جراحی : در صورتی که بیمار جراحی تیروئید داشته باشد، ممکن است عوارضی مانند درد، خونریزی، عفونت و تغییرات در سطح کلسیم خون رخ دهد.
- عوارض جانبی رادیوایزوتوپ : در صورتی که بیمار به درمان با رادیوایزوتوپ نیاز دارد، ممکن است عوارضی مانند تهوع، استفراغ، خستگی و تهوع و استفراغ رخ دهد.
- عوارض جانبی هورمون تیروئید : در صورتی که بیمار به درمان با هورمون تیروئید نیاز دارد، ممکن است عوارضی مانند کاهش وزن، خشکی پوست، خستگی، خواب آلودگی و افسردگی رخ دهد.
- عوارض جانبی شیمی درمانی : در صورتی که بیمار به شیمی درمانی نیاز دارد، ممکن است عوارضی مانند تهوع، استفراغ، تغییر در سطح خون، خستگی و سرگیجه رخ دهد.
آیا همه بیمارانی که سرطان تیروئید دارند نیاز به درمان دارند؟
نه، همه بیمارانی که سرطان تیروئید دارند نیاز به درمان ندارند. در برخی موارد، سرطان تیروئید با آهستگی رشد میکند و به پیشرفت کافی برای درمان نرسیده است. در این موارد، پزشک ممکن است توصیه کند که بیماران تحت مشاهده مستمر قرار گیرند تا بررسی شوند که آیا سرطان تیروئید رشد میکند یا خیر.
به علاوه، در برخی موارد، سرطان تیروئید به قسمتهای دیگری از بدن نیز گسترش یافته است و در این موارد، درمان سرطان تیروئید ممکن است با درمان سایر بخشهای بدن ترکیب شود.
بنابراین، تصمیم نهایی درباره نیاز به درمان سرطان تیروئید باید توسط پزشک متخصص گرفته شود. پزشک باید بر اساس نوع سرطان، بزرگی آن، پیشرفت آن و وضعیت سلامتی بیمار، بهترین راهکار درمانی را برای بیمار تعیین کند.
( کلینیک تخصصی درمان عروقی, تروما و اندوواسکولار, سرطان تیروئید چیست ؟ )
راه های پیشگیری از سرطان تیروئید
به طور کلی، اطلاعات کافی درباره علل اصلی سرطان تیروئید وجود ندارد، اما برخی از روشهای پیشگیری از سرطان تیروئید عبارتند از:
- مصرف غذاهای سالم : مصرف مواد غذایی سالم، شامل سبزیجات، میوهها، محصولات کاملآردی، محصولات لبنی، ماهی و گوشت سفید، ممکن است به کاهش ریسک سرطان تیروئید کمک کند.
- اجتناب از مصرف ترکیبات شیمیایی : مصرف ترکیبات شیمیایی مانند قرصهای آهن و سولفات آمونیوم، میتواند به علت افزایش جذب تیروئید از مواد شیمیایی، ریسک سرطان تیروئید را افزایش دهد.
- اجتناب از تنشهای روانی : تحمل تنشهای روانی و اضطراب ممکن است باعث افزایش سطح هورمون تیروئید شود و در نتیجه، ریسک سرطان تیروئید را افزایش دهد.
- بررسی و درمان مشکلات تیروئید : در صورتی که مشکلات تیروئید مانند گواتر و یا هیپوتیروئیدی وجود دارد، باید بررسی و درمان شوند تا از احتمال بروز سرطان تیروئید جلوگیری شود.
- بررسی و درمان خانوادگی : در برخی موارد، سرطان تیروئید به صورت خانوادگی انتقال پیدا میکند، بنابراین در صورتی که در خانواده شما سابقه سرطان تیروئید وجود دارد، باید با پزشک خود مشورت کنید تا در مورد بررسی و پیشگیری از سرطان تیروئید توصیههای لازم را بگیرید.
( کلینیک تخصصی درمان عروقی, تروما و اندوواسکولار, سرطان تیروئید چیست ؟ )
سوالات متداول در مورد سرطان تیروئید
1. سرطان تیروئید چیست؟
پاسخ: سرطان تیروئید نوعی سرطان است که در بافتهای تیروئید، غدد بزرگ قرار گرفته در پشت گردن، شکل میگیرد.
2. علائم و نشانههای سرطان تیروئید چیست؟
پاسخ: برخی از علائم و نشانههای سرطان تیروئید شامل گردن درد، تورم گردن، تغییر در اندازه تیروئید، صداهای غیرطبیعی در گلو، سختی در بلعیدن و تنگی نفس هستند. اما بسیاری از بیماران سرطان تیروئید هیچ علائمی ندارند.
3. چگونه سرطان تیروئید تشخیص داده میشود؟
پاسخ: تشخیص سرطان تیروئید با استفاده از آزمایش خون، سونوگرافی، سوزنزدن سوپرامپولار، تصویربرداری با تشدید مثانه و بررسی بافت نمونهبرداری شده تیروئید توسط پاتولوژیست صورت میگیرد.
4. درمان سرطان تیروئید عبارت است از چه چیزهایی؟
پاسخ: درمان سرطان تیروئید شامل جراحی برای برداشتن بخشهای تیروئید مبتلا به سرطان، درمان رادیوایزوتوپی، شیمی درمانی و هورموندرمانی است.
5. آیا سرطان تیروئید قابل درمان است؟
پاسخ: بله، بیشتر موارد سرطان تیروئید قابل درمان هستند، به ویژه اگر در مراحل اولیه تشخیص داده شوند. در صورت تشخیص سرطان تیروئید، باید به پزشک متخصص مراجعه کرده و برنامه درمانی مناسب را با او مشاوره کنید.