بیماری شریانی محیطی
بیماری شریانی محیطی به تصلب شرایین شریانهای خارج قلب و مغز اطلاق می شود.تصلب شرایین در سرخرگهای پا،دست،کلیه،احشاء و کاروتید رخ می دهد و موجب تنگی یا انسداد شریان می شود. اترواسکلروز یا تصلب شرایین ناشی از تجمع چربی و کلسیم در جدار رگ می باشد که به ان پلاک اطلاق می شود.تنگی و یا انسداد شریان موجب نارسایی شریانی و نرسیدن ویا کاهش جریان خون در ارگان مربوطه می شود.( کلینیک تخصصی درمان عروقی, تروما و اندوواسکولار, بیماری شریانی محیطی چیست )
عوامل خطر در این بیماری
- سن بالا
- جنسیت مرد
- دیابت
- سیگار
- چربی خون
- الکل
- فشار خون
- هموسیستئین
- شهرنشینی
- چاقی
- بی تحرکی
- فست فود
علایم و نشانه ها
50% بیماران دچار بیماری شریانی محیطی بدون علامت هستند و این در حالی است که بیماری در حال پیشرفت است.این موضوع اهمیت غربالگری در بیماران با عوامل خطر را نشان می دهد.
علایم بیماری شریانی محیطی در پا :
1. لنگش متناوب:درد با فعالیت و پیاده روی در عضلات پشت ساق یا ران ایجاد شده و با توقف و ایستادن یا نشستن از بین می رود.هر چه درد با طی مسافت کمتری ایجاد شود نشانه تنگی بیشتر در شریان می باشد.درد معمولا در یک سطح پایین ترازمحل تنگی ایجاد می شود برای مثال تنگی شریان در لگن در پشت ران،تنگی شریان ران درد در عضلات پشت ساق، تنگی در شریانهای زیر زانو در مچ پا به پایین حس می شود.بسیاری از بیماران درد را به سن بالا،دیسک کمر و تنگی کانال نخایی و یا نوروپاتی دیابتی نسبت می دهند که موجب مراجعه به پزشک در مراحل پیشرفته بیماری می شود.
2. ریختن موی ساق پا
3. براق شدن پوست ساق پا
4. تغییرات ناخن
5. پارستزی:احساس گزگز و مورمور
6. تحلیل عضلات ساق پا:پا لاغر می شود
7. سردی پا
8. بی حسی پا
9. رنگ پریدگی یا سفید شدن پا
10. درد کف پا حتی در حال استراحت
11. ضعیف شدن یا از بین رفتن نبض پا
12. کاهش قدرت پا یا فلج شدن ان
13. زخم و سپس سیاه شدن یا گانگرن پا
( کلینیک تخصصی درمان عروقی, تروما و اندوواسکولار, بیماری شریانی محیطی چیست )
علایم بیماری شریانی محیطی در کاروتید :
شریان کاروتید همان سرخرگ گردنی میباشد که خون را به مغز ،صورت،تیرویید و چشم می رساند.علایم تنگی کاروتید شامل حمله عصبی گذرا،تاری دید ناگهانی گذرا،بی حسی و فلجی یکطرفه دست و پا ، اختلال تکلم و سکته مغزی میباشد.
علایم بیماری شریانی محیطی در شریان کلیوی :
فشار خون مقاوم به درمان علیرغم مصرف سه نوع داروی فشار خون باید شک را به سمت تنگی شریان کلیوی ببرد.
علایم بیماری شریانی محیطی دراحشاء :
تنگی یا انسداد دو رگ از سه سرخرگ احشائی منجر به کاهش وزن،درد شکم پس از غذا خوردن ،ترس از غذا خوردن میشود.
علایم بیماری شریانی محیطی در دست :
مانند بیماری شریانی محیطی در پا می باشد و با ضعف،کاهش یا از بین رفتن نبض،سردی،پارستزی،سفید شدن دست و زخم و گانگرن خود را نشان می دهد.
تشخیص بیماری
تشخیص بر پایه شرح حال،معاینه و تست های پاراکلینیک می باشد.
تست اندکس بازویی مچ پایی :
یک تست ساده و غیر تهاجمی است که برای تشخیص و پیگیری بیمار پس از درمان بیماری شریانی محیطی اندام تحتانی به کار می رود.این تست شدت بیماری را تخمین می زند ولی محل دقیق تنکی یا انسداد را نمیتواند حدس بزند.این تست می تواند احتمال سکته مغزی یا قلبی را نیز پیشگویی کند.تکرار تست پس ازدرمان می تواند میزان موفقیت درمان را بازگو کند.
سونوگرافی کالر داپلر:
یک تست غیر تهاجمی می باشد که می تواند محل و شدت تنگی را در پا، دست،گردن تخمین بزند.
سی تی انژیوگرافی :
جهت بررسی اناتومی عروق و بررسی مکان و شدت تنگی یا انسداد به کارمی رود و دقت تشخیصی بالایی دارد.
ام ار انژیوگرافی :
یک شیوه تصویربرداری مناسب برای بیماران با نارسایی کلیوی می باشد زیرا نیاز به تزریق ماده حاجب نمی باشد.
آنژیوگرافی :
استاندارد طلایی تشخیص بیماری شریانی محیطی می باشد.آنژیوگرافی یک شیوه کم تهاجمی می باشد که از طریق شریان فمورال در ناحیه کشاله ران دستیابی درون عروقی میسرمی شود.سپس از طریق لوله های ظریف توخالی تزریق ماده حاجب انجام میگیرد و هزمان دستگاه انژیوگرافی تصویربرداری را انجام می دهد.این روش بالاترین دقت تشخیصی را داشته و جهت تمامی عروق بدن کاربرد دارد.
( کلینیک تخصصی درمان عروقی, تروما و اندوواسکولار, بیماری شریانی محیطی چیست )
درمان بیماری
درمان بیماری شریانی محیطی شامل تغییر سبک زندگی ،دارو و اقدامات مداخله ای می باشد.دو هدف عمده درمان بیماری شریانی محیطی شامل کاهش خطر احتمال وقوع سکته قلبی و مغزی وکاهش درد برای داشتن کیفیت زندگی بهتر می باشد.
تغییر سبک زندگی
درمان بیماری شریانی محیطی با تغییرسبک زندگی جهت کاهش عوامل خطر شروع می شود.
ترک سیگار
رژیم غذایی شامل فیبر زیاد و کلسترول و سدیم کم:مصرف چربی را تا 30% کل کالری روزانه کاهش دهید.چربی اشباع شده نباید بیش از 7% کل رژیم غذایی روزانه را تشکیل دهد.
ورزش
برنامه ورزشی معینی را شروع کنید.راه رفتن می تواند به کنترل بیماری شریانی محیطی کمک کند.بیمارانی که ورزش می کنند به تدریج مسافت بیشتری را بدون درد می توانند راه بروند.
- کنترل فشار خون ،چربی خون،قند خون
- مراقبت از پوست و پا
( کلینیک تخصصی درمان عروقی, تروما و اندوواسکولار, بیماری شریانی محیطی چیست )
داروها
داروها در کنترل فشار خون،قند خون،چربی خون و ترک سیگار به شما کمک می کنند.این داروها احتمال سکته قلبی و مغزی را کاهش می دهند.
داروهای ضد پلاکت مثل اسپیرین وپلاویکس شروع می شود.سیلوستازول موجب رگزایی می شود و میزان مسافت راه رفتن را افزایش می دهد.پنتوکسی فیلین حرکت گلوبول های قرمز خون را درون رگ تسهیل می کند.
اندوواسکولار و جراحی
در بیماران با بیماری شدید درمان دارویی کفایت نکرده و نیازمند درمان اندوواسکولار و جراحی می باشند.درمان اندوواسکولار شامل انزیوپلاستی با بالون،استنت،آترکتومی،فیستول شریانی وریدی دیستال می باشد.درمان جراحی شامل بای پس با ورید صافن یا گرافت یا هر دو می باشد.